Αγωνιστές του 1821 από το Λιβάδι Θεσσαλονίκης

Στην προσπάθεια να γίνουν γνωστοί οι παραμελημένοι Μακεδόνες αγωνιστές του 1821 επανερχόμαστε με μια μεγάλη μορφή του αγώνα, πρόκειται για τον Θεοδόσιο Στέριου από το Λιβάδι Θεσσαλονίκης. Τα χωριά Λιβάδι και Περιστερά έχουν να επιδείξουν μέγιστη συμβολή στην επανάσταση του 1821 στη Χαλκιδική με μεγάλο αριθμό αγωνιστών για τους οποίους υπάρχει αφθονία στοιχείων και είναι απορίας άξιον που δεν ενδιαφέρεται κανείς από τα συγκεκριμένα χωριά για τους ήρωες τους. Παρακάτω παρατίθεται μια αίτηση που υπέβαλλε ο Θεοδόσιος Στέριου το 1841 στην Αταλάντη, όπου εξιστορεί τα κατορθώματά του.

 

Θεοδόσιος Στέριου

Ο υποφαινόμενος από αρχής του αγώνος λαβών τα όπλα εις χείρας μου ακόμη από την κωμόπολη μας Λιβάδι της επαρχίας Αρδαμερίου της Μακεδονίας με όλους τους συμπολίτας μου επικεφαλής των οποίων ως οπλαρχηγός αντιπαρετάχθην εκεί και εις τα πέριξ αυτής κατά του από Θεσσαλονίκης διορισθέντος αρχηγού Ισμαήλ Αγά Κεσίμογλου έχοντος περίπου 5000 εχθρικόν στράτευμα. Επομένως με διαφόρους εν διάφορα μέρη ακροβολισμούς διατηρήσας τα γυναικόπαιδα του μέρους εκείνου έφθασα εν τη χερσόνησο Κασσάνδρα όπου και κατετάχθην υπό την οδηγίαν του γενικού της Μακεδονίας αρχηγού Εμμανουήλ Παπά Σερραίου με τους υπό την διεύθυνσήν μου στρατιώτας και υπηρέτησα εις όλην την διάρκειαν του πολέμου έως της καταστροφής της από το εχθρικόν του σατράπη Λουμπούτ πασά και άλλων 40000 όλον εχθρικόν στράτευμα. Επομένως καταφυγών ως τοιούτος εις Πελοπόννησον με τους υπό την οδηγίαν μου εναπομείναντας στρατιώτας, κατετάχθην εις το σώμα του αρχηγού Παναγιώτη Ζαφειρόπουλου εις τας μάχας Δερβενακίων και Άργους κατά του Δράμαλη και άλλων. Επομένως υπό την οδηγίαν του Νικολάου Σουλιώτου κατά του ίδιου Δράμαλη και άλλων πάλι εις Άργος και εις τα πέριξ. Έπειτα υπό την οδηγίαν του Θεοδωράκη Ζαχαρόπουλου κατά του Ιμπραήμ πασά εις τα μέρη της Καλαμάτας και των πέριξ. Έπειτα υπό την οδηγίαν του Καρατάσιου κατά του Ιμπραήμ εις Σχοινόλακκα. Έπειτα υπό την οδηγίαν του ταγματάρχου Κωνσταντίνου Δουμπιώτου εις διάφορα μέρη της Πελοποννήσου όπου και όπως το εκάλεσεν η χρεία τότε.
Έπειτα υπό την οδηγίαν του Δημητρίου Κριεζή Υδραίουεις την Ύδραν και επομένως εις την πολιορκίαν των Παλαιών Πατρών και αλλαχού.
Έπειτα επανελθών κατά το 1826 εις τας νήσους Σκιάθον και Σκόπελον συσσωματωθείς με το Μακεδονικό σώμα του προειρηθέντος Κωνσταντίνου Δουμπιώτου αντιπαρετάχθημεν εις την Ορμύλιαν με τον Ομέρ Βεργιόνην, εις Τρίκερην με τον Νούρκα μπέη και εις την Αταλάντην με τον Μουστά μπέη. Έπειτα εδιορίσθην εις την Σκόπελον πολιτάρχης δια την ευταξίαν. Ότε μετέβησαν τα στρατεύματα εις Μέγαρα να οργανωθούν και μη ευρεθείς εκεί να οργανωθώ έμεινα ζημιωμένος από του βαθμού κ.τ.λ. Έπειτα το 1830 μετοίκησα εις χωρίον Σκεντέραγα της Λοκρίδος εις το έτος 1836 έδωσα τα αποδεικτικά μου εις το επαρχείον Λοκρίδος και δεν ηξιώθην έκτοτε απάντησιν τινά επί των δικαιωμάτων και θυσιών και αγώνων μου, ήδη δε αποκατασταθείς εις την Νέαν Πέλλην της Λοκρίδος-Συνοικισμού των Μακεδόνων. Δυστυχώς ων εις ηλικίαν περίπου 60, διο και απεκδεχόμενος έυελπις το αίσιον αποτέλεσμα των αναφερομένων δικαιωμάτων μου υποσημειούμαι ευσαβάστως.
Εν Αταλάντη τη 1η Δεκεμβρίου 1841.

Στάμου Δημήτριος: Γεννήθηκε το 1804 στο Λιβάδι. Συμμετείχε στην επανάσταση της Χαλκιδικής και μετά την καταστροφή της Κασσάνδρα ακολούθησε τα Μακεδονικά στρατεύματα στη νότια Ελλάδα. Πολέμησε στο Εγριμπουτζάκ (Ν.Απολλωνία), στη Γαλάτιστα (Αγ.Αναστασία), στο Άγιο Όρος, στην Κασσάνδρα, στα Βρυσάκια, στο Τρίκερι, στη Σκιάθο, στον Σχοινόλακκα, στην Αταλάντη και αλλού. Το 1824 συμμετείχε με το σώμα του Κ. Δουμπιώτη στη διαφύλαξη της Ύδρας. Το 1828 κατατάχτηκε ως στρατιώτης στην Η εκατονταρχία της Ζ χιλιαρχίας υπό τον Αγγ. Στέριου. Στη συνέχεια για ένα διάστημα χάνονται τα ίχνη του. Το 1839 υπέβαλε αίτηση για την απονομή σιδερένιου αριστείου. Μετά την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στην Αταλάντη.

Αριστείο Όθωνα προς τον Αγγελή Στέριου

 

Στέριου ή Μουστάκας Αγγελής : Γεννήθηκε γύρω στο 1794 στο Λιβάδι. Πολέμησε στη Χαλκιδική και στη νότια Ελλάδα. Μετά την καταστροφή της Κασσάνδρας κατέφυγε στη Σκόπελο. Τον Μάιο του 1828 κατατάχτηκε στο νεοσύστατο τακτικό στρατό ως πεντηκόνταρχος του σώματος των Ολυμπίων. Στις 11/10/1828 προβιβάσθηκε σε εκατόνταρχο της Η εκατονταρχίας της Ζ χιλιαρχίας. Το 1829 τέθηκε επικεφαλής εκατόνταρχος στη Γ εκατονταρχία της Β πεντακοσιαρχίας του Αποστολάρα. Το 1830 τοποθετήθηκε λοχαγός του Β λόχου του 16ου τάγματος και το 1832 προβιβάστηκε σε ταγματάρχη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1830 μετοίκησε στη Νέα Πέλλα Φθιώτιδος. Το 1836 κατατάχτηκε ως ανθυπολοχαγός στην Ι τετραρχία Λαμίας, το ίδιο έτος εμφανίζεται δικαιούχος αργυρού αριστείου. Τελικά τον Μάρτιο του 1836 έλαβε το αργυρό αριστείο. Σε έγγραφα του 1839 υπογράφει ως λοχαγός της φάλαγγος. Κατετάγη στην 5^η τάξη των αξιωματικών

 

Αγωνιστές του 1821 από τα Βασιλικά Θεσσαλονίκης

΄Ενα από τα χωριά της Μακεδονίας που πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες και έμψυχο υλικό στον αγώνα του 1821 είναι και τα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Ουσιαστικά πρόκειται γεωγραφικά για χωριό της Χαλκιδικής αφού για αιώνες υπαγόταν διοικητικά στον ναχιγιέ της Καλαμαριάς ως ένα από τα χωριά των αλατάδων. Κάποια στιγμή μετατράπηκε σε μουσουλμανικό βακούφι.

Έως τώρα η έρευνα έχει εντοπίσει περίπου 25 ονόματα αγωνιστών του 1821 από τα Βασιλικά με σημαντική δράση στην επανάσταση της Χαλκιδικής και της νότιας Ελλάδας. Τα άτομα αυτά παραμένουν άγνωστα στην πατρίδας τους. Θα ενδιαφερθεί άραγε για το πρόσώπό τους η πατρίδα τους Βασιλικά?????

Ας μάθουμε λίγα στοιχεία γι'αυτούς.

 

 



 Αθανασίου Γεώργιος : Γεννήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1800-10 στα Βασιλικά. Συμμετείχε στην επανάσταση της Χαλκιδικής και μετά την καταστροφή της Κασσάνδρας συνέχισε τον αγώνα στη νότια Ελλάδα. Το 1824 συμμετείχε υπό τον Καρατάσο στη διαφύλαξη της Ύδρας. Το 1839 υπέβαλλε αίτηση για την απονομή αριστείου. Μετά την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

 

Ιωάννη Δημήτριος : Γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στα Βασιλικά. Πολέμησε κατά τη διάρκεια του αγώνα στο πλευρό των μακεδονικών στρατευμάτων στη νότια Ελλάδα. Το 1824 παραβρέθηκε με τον Σωτ. Ζαχαρόπουλο στη διαφύλαξη του Σαρωνικού. Αργότερα χάνονται τα ίχνη του

Λιάπης Γεώργιος : Γεννήθηκε στα Βασιλικά. Ίσως ταυτίζεται με κάποιον από τους Βασιλικιώτες που φέρουν το ίδιο όνομα. Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες πληροφορίες για τη δράση του. Συμμετείχε στην ελληνική επανάσταση. Το 1836 υπηρετούσε στο Ι τάγμα της οροφυλακής και το ίδιο έτος εμφανίζεται ως δικαιούχος σιδερένιου σταυρού. Το 1845 τον συναντάμε ως στρατιώτη στο τάγμα οροφυλακής Ευρυτανίας να τιμάται τελικά με σιδερένιο αριστείο. Μετά την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

 

Μόσχου Αθανάσιος: Γεννήθηκε γύρω στο 1798 στα Βασιλικά. Επικεφαλής μικρού σώματος στρατιωτών συμμετείχε στην επανάσταση της Χαλκιδικής. Το 1824 υπηρέτησε αρχικά υπό τον Δ. Βλασόπουλο και από στα τέλη Αυγούστου τέθηκε υπό την οδηγία του Ι. Γκούρα στην περιοχή της Αθήνας. Στις αρχές του 1830 κατατάχτηκε ως στρατιώτης αρχικά στον Γ λόχο του 4ου και στη συνέχεια στον Α λόχο του 2^ου τάγματος. Το 1832 μετατέθηκε ως δεκανέας στον Γ λόχο του Δ τάγματος. Την πρώτη αίτηση για αριστείο υπέβαλε το 1840, το 1841 του απενεμήθη ο χάλκινος σταυρός και το 1844 τιμήθηκε με αριστείο Κατετάγη στην δεύτερη τάξη των υπαξιωματικών

 

Νέστορα Νικόλαος : Γεννήθηκε το 1806 στα Βασιλικά. Συμμετείχε στην επανάσταση της Χαλκιδικής και στη συνέχεια πολέμησε σε διάφορες μάχες στη νότια Ελλάδα. Το 1824 έλαβε μέρος στη διαφύλαξη της Ύδρας, υπό τον καπετάν Πέτρο. Το 1828 κατατάχτηκε ως στρατιώτης στη Ζ εκατονταρχία της Ζ χιλιαρχίας υπό τον Αθ. Σαραφιανό. Το 1829 πέρασε στη Β εκατονταρχία της Β πεντακοσιαρχίας υπό τον Αποστολάρα. Το 1830 τοποθετήθηκε στον Δ λόχο του 14^ου τάγματος Τον Μάιο του 1831 ακολούθησε αρχικά τον Τσ. Καρατάσο στο κίνημά του, ωστόσο στις 11 Μαΐου επέστρεψε στα κυβερνητικά στρατεύματα στην περιοχή των Λιβανάτων. To 1832 συμμετείχε ως στρατιώτης στο συνταγματικό σώμα του Κ. Καρατάσου

 

Ράπτης Νικόλαος : Γεννήθηκε στα Βασιλικά. Πολέμησε κατά τη διάρκεια της επανάστασης με τα μακεδονικά στρατεύματα στη νότια Ελλάδα. Το 1824 παραβρέθηκε υπό τον Θ. Ζαχαρόπουλο στην περιοχή του Σαρωνικού. Ίσως ταυτίζεται με το Νικόλαο Νέστορα.

 

Στέριου Άνθιμος : Γεννήθηκε γύρω στο 1780 στα Βασιλικά. Πιθανότατα ήταν ένας από του Αγιορείτες μοναχούς που πολέμησαν στο πλευρό του Εμμ. Παπά. Μετά την καταστροφή της Κασσάνδρας συνέχισε τον αγώνα στη νότια Ελλάδα, υπό τους οπλαρχηγούς Δ. Ολύμπιο, Ν. Κριεζιώτη και Φαβιέρο στην Κάρυστο, στη Χίο και αλλού. Το 1829 υπηρετούσε ως στρατιώτης στην Γ εκατονταρχία της φρουράς του Στρατάρχη, υπό τον Ν. Στράτο. Το 1832 μετατέθηκε από το τάγμα απομάχων στο τάγμα του Αν. Μάγου ως πεντηκόνταρχος. Μετά την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στη Σαλαμίνα

 

Φίλις Διαμαντής : Γεννήθηκε το 1785 στα Βασιλικά. Ίσως ταυτίζεται με τον Διαμαντή Θεσσαλονικιό που το 1824 υπηρετούσε στο σώμα του Χατζηχρήστου. Πολέμησε υπό τον Κριεζιώτη στον Ανηφορίτη και στην Πέτρα.  Στα τέλη του 1829 κατατάχτηκε ως στρατιώτης στον Α λόχο του 4^ου τάγματος, υπό τον συνταγματάρχη Σκυλοδήμο, όπου υπηρέτησε μέχρι το 1833. Το 1841 τιμήθηκε με αριστείο. Μετά την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα

Ο Μακεδόνας οπλαρχηγός του 1821 Κωνσταντίνος Δουμπιώτης

 

Ο Κωνσταντίνος Θεοφίλου Δουμπιώτης γεννήθηκε το 1793 στα Δουμπιά της Χαλκιδικής. Σύμφωνα με την αίτηση της συζύγου του Σουλτάνας, που κατατέθηκε το 1865, πριν την έναρξη της επανάστασης ο Κωνσταντίνος υπηρετούσε την οθωμανική διοίκηση της Χαλκιδικής ως σούμπασης στα Μαδεμοχώρια. Μαζί με τα αδέλφια του Βασιλικό (1794-1853), Στέργιο, Νικόλαο (1796), Πολυχρόνη (1806-1832) και άλλους Δουμπιώτες και Μαδεμοχωρίτες, υπό την αρχηγία του Εμμανουήλ Παπά κήρυξαν την επανάσταση στη βόρειο Χαλκιδική το 1821. Μετά τον χαλασμό της Χαλκιδικής, το Νοέμβριο του 1821, σύμφωνα με μαρτυρία του Νικολάου Δουμπιώτη, ο Κωνσταντίνος μετέβη στη Νάουσα, όπου μαζί με τον Καρατάσο οργάνωσαν την εκεί επανάσταση. Μετά την καταστροφή και της Νάουσας το 1822, μέσω Ασπροποτάμου και Ζαγοράς κατέφυγε στη Σκόπελο. Η παλαιότερη γραπτή αναφορά του ονόματός του εντοπίζεται σε έγγραφο του μουσείου Μπενάκη και τοποθετείται χρονικά τον Μάιο του 1822. Πρόκειται για την ανταλλαγή ενός Οθωμανού αιχμαλώτου στη Σκόπελο. Ο Κωνσταντίνος συμμετείχε με τον Καρατάσο και άλλους Μακεδόνες οπλαρχηγούς σε πολλές μάχες στη νότιο και κεντρική Ελλάδα, όπως στη Σκιάθο το 1823 κατά του Τοπάλ πασά, στο Νεόκαστρο της Πελοποννήσου το 1825 κατά του Ιμπραήμ, στη διαφύλαξη της Ύδρας 1824-25, στο Τρίκερι το 1823 και το 1827, στην Αταλάντη το 1826, στα Βρυσάκια της Εύβοιας το 1822, στην Αράχωβα το 1832, στη Θήβα. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου του 1825 πολέμησε με την παράταξη του Κωλέττη στην Πελοπόννησο, από την περίοδο αυτή σώζονται αρκετές επιστολές που σκιαγραφούν την πορεία του με τα στρατεύματα του Κωλέττη. Τον Μάρτιο του 1825 έπειτα από εισήγηση του Κωλέττη, ονομάστηκε στρατηγός. Για κάποιο χρονικό διάστημα, μεταξύ 1826-1828, σύμφωνα με κατηγορίες που του αποδόθηκαν, έδρασε ως πειρατής. Φυλακίστηκε από τον Καποδίστρια στις φυλακές της Αίγινας (1828-1829) με αποτέλεσμα να μην προβιβαστεί και να χάσει την τοποθέτησή του στον νεοσύστατο τακτικό στρατό. Από το 1822 έως και το 1828 ήταν εγκατεστημένος στην Γλώσσα Σκοπέλου, από όπου, όταν τον καλούσε η κεντρική διοίκηση, μετέβαινε στα σημεία των μαχών. Στη Σκόπελο για άγνωστο χρονικό διάστημα διετέλεσε πολιτάρχης, συμπεριφερόμενος ωστόσο αυταρχικά στους κατοίκους, οι οποίοι το 1826 ζήτησαν από την τότε κυβέρνηση την απαλλαγή από τα καθήκοντά του. Μετά την αποφυλάκισή του, τον Φεβρουάριο του 1829, διορίστηκε πεντακοσίαρχος στο τάγμα του Τσάμη Καρατάσου και το Νοέμβριο του 1831 διορίστηκε διοικητής του 14ου τάγματος. Το ίδιο έτος ακολούθησε αρχικά τον Τσάμη Καρατάσο στο κίνημα που διοργάνωσε έναντι του Αυγουστίνου Καποδίστρια, ωστόσο λίγο αργότερα επανήλθε στον τακτικό στρατό. Τον Ιανουάριο του 1832 πολιορκήθηκε από τον Πετσάβα στην Δαύλεια. Το 1833 ο Κωνσταντίνος συμμετείχε με την πλευρά του Κολοκοτρώνη στην επανάσταση κατά της Αντιβασιλείας, συνελήφθη και αυτός μαζί του, ωστόσο χάρη στην παρέμβαση του Κωλέττη απελευθερώθηκε και γλίτωσε την δίκη. Μετά την διάλυση των ταγμάτων, το 1836 τοποθετήθηκε ως ανθυπολοχαγός στη Β' τετραρχία Χαλκίδας με λοχαγό τον Κριεζώτη. Στη Χαλκίδα εγκαταστάθηκε μόνιμα μαζί με την οικογένειά του σε σπίτι δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Αποστρατεύτηκε το 1840 και πέθανε λίγο μεταξύν του τέλους του1848 και αρχών του 1849 στη Χαλκίδα. Η προσφορά του στον αγώνα αναγνωρίστηκε καθώς αναγορεύτηκε σε αξιωματικό τέταρτης τάξεως. Ο Κωνσταντίνος, μαζί με τον Γοματιανό οπλαρχηγό Αποστολάρα Βασιλείου, ήταν ο μοναδικός Χαλκιδικιώτης που πήρε βαθμό πεντακοσίαρχου στο νεοσύστατο στράτευμα. Το όνομα του αναφέρεται στους φακέλους τουλάχιστον 120 αγωνιστών κυρίως της Εύβοιας. Με τη σύζυγό του Σουλτάνα απέκτησε τρία κορίτσια, τα δύο γεννήθηκαν μετά το 1847. Μια από τις κόρες του παντρεύτηκε έναν από τους γιους του οπλαρχηγού Αγγελή Γάτσου.